Drie weken geleden, op maandag 5 februari meldde ik mij in alle vroegte bij de poort van Het Kasteel te Breda. Daar is de Koninklijke Militaire Academie (KMA) gevestigd waar ik de officiersopleiding bij de Luchtmacht volg. In de ochtendschemering kwamen van alle kanten jonge cadetten aangefietst of -gelopen. Door het park, vanuit de binnenstad of reeds op de parade voor de gracht: een mooi gezicht. Ik meldde mij aan, toonde de opkomstbrief en kon doorfietsen. In de Grote Zaal (GroZa), een statige zaal met veel zuilen, werden we ontvangen. Daar maakte ik gelijk kennis met militaire duidelijkheid.

Om een of andere reden wilde ik de commandant van ons peloton iets vragen. In principe stel je eerst je vraag aan je buddy (kameraad soldaat). Als hij het antwoord niet weet aan de groepsoudste (GO), dan aan de pelotonoudste (PO), dan aan de groepsinstructeur (een majoor) en dan pas aan de pelotonscommandant (een kapitein). Daarbij houd je ook de regels van aanmelden in acht: loop naar je meerdere, neem de houding aan, wacht terwijl je oogcontact zoekt, meld je aan (“De soldaat Van der Laan meldt zich, kapitein.”), op zijn commando neem je de rusthouding aan en stel je je vraag, na zijn antwoord neem je de houding weer aan en maak je rechtsomkeert. Enfin, een fors protocol voor een beginnend cadet soldaat. Ik was hiermee niet bekend en stapte nietvermoedend op de kapitein af, keek hem vriendelijk aan, groette hem met “hoi” en werd vervolgens in niet mis te verstane bewoordingen afgeblaft waarvan ik mij alleen nog het laatste “Verdwijn!” kan herinneren. Daar heb ik maar gehoor aan gegeven en na instructie van onze GO e.e.a. opnieuw geprobeerd. Nu met succes. Ik had mijn doop gehad en wist niet dat er nog meer dopen zouden komen.

De eerste twee dagen waren heftig en niet erg leuk. Je wordt van hot naar her gesjouwd en een programma wordt je bewust onthouden. Ik kan me nu niet eens meer precies alles herinneren, maar ik weet nog wel dat we door verschillende mensen werden toegesproken waarbij keer op keer duidelijk werd gemaakt dat we een vrije keuze hebben gemaakt, nu nog wegkunnen, er altijd veel cadetten afvallen, etc. enz. Geen vrolijke verhalen. Als je vervolgens ook nog eens onder de krijgstucht wordt gesteld, vraag je je wel even af waar je aan bent begonnen. Kies ik nu voor een aantrekkelijke baan met veel uitdaging en leer- en doorgroeimogelijkheden of ga ik de komende jaren m'n masochistische kant verder ontwikkelen? Hoe dan ook, ik liet me er niet door uit het veld slaan i.t.t. de eerste vlieger die toen al afscheid had genomen. Er zouden er nog meer volgen. Op de tweede dag haalden we ons tenue op in Utrecht en op de derde dag deden we een sporttest. Hierbij werd onze basisconditie en -kracht gemeten. Enerzijds moet je je daarbij vol geven, anderzijds is het verstandig om reserve te bewaren: je weet nooit wat komen gaat en met het oog op de eindmeting is het wel verstandig marge in te bouwen Hoe dan ook, op de shuttle-runtest scoorde ik 12,5 en dat deed m'n fysieke zelfvertrouwen veel goed. Op de vierde dag werden we 's morgen toegesproken door een hoge officier en op bivak gestuurd. Zijn praatje was wederom weinig bemoedigend en ditmaal werd veel nadruk gelegd op uitzendingen. Tijdens de voorlichtingsbijeenkomsten en testen in Soesterberg werd mij het beeld geschetst dat luchtverkeersleiders in principe alleen vanuit Nederland opereren, maar de afgelopen weken is duidelijk geworden dat dat een illusie is: alle militairen worden uitgezonden. Dat belooft nog wat met mijn vliegangst... Maar goed, in het kader van de door de krijgsmacht zo hoog aangeslagen integriteit heb ik dat tweemaal schriftelijk te kennen gegeven. Wordt vast nog vervolgd.

Toen we vertrokken voor ons bivak op het Van der Meerkamp in Rucphen begon het te sneeuwen. We pakten de bus in met onze spullen (harnas, helm en geweer) en voor we vertrokken mochten we nog 22 keer opdrukken omdat een onzer cadetten jarig was. Wijze tip: zwijg over je verjaardag, want je mag evenzoveel keer opdrukken met het hele peloton als je jaren oud bent geworden. Militaire humor kent geen grenzen. Aangekomen op het kamp moesten we per groep een boogtent opzetten. Mij viel de eer te beurt om dat voor onze groep te coördineren, maar wel nadat alle kennis (lees: militairen en cadetten met ervaring) uit onze groep was getrokken. Dat werd dus een debacle. Gelukkig was dat de bedoeling: in het leger leer je door fouten te maken. Na de evaluatie werd de kennis weer in de groep toegelaten en werden de tenten opgezet. 's Avonds aten we in de eettent.

De volgende dagen werd er veel gesport, kregen we les over normen en waarden, hygiëne en wapenonderhoud, deden we leiderschapsoefeningen, gingen op velddienst (lees: soldaatje spelen voor gevorderden) en kregen exercitieoefeningen. Een buitengewoon gevarieerd programma kortom waarbij voortdurend de klok in de gaten moest worden gehouden. Te laat? Ga maar in de voorligsteun en begin met opdrukken! Ook moesten we de uniformiteit scherp in de gaten houden: iedereen moet er hetzelfde uitzien. Is iemand een badge kwijt, dan moet het hele peloton zonder badge verschijnen. Helaas kom je daar pas achter op het moment dat het te laat is en kun je weer in de voorligsteun... Niet erg motiverend, maar zolang je het met het hele peloton doet ook weer niet heel erg vervelend.

Wel vervelend zijn de zogenaamd mentale trainingen. Zo werden we op een van de eerste avonden in een rap tempo naar de hei gemarcheerd waar we in het donker en de regen in twee uur tijd een put van 1,2 m x 1,2 m x 1,80 m moesten graven met ons pionierschopje. Een akelige opdracht als je niet precies weet hoe je pioschop werkt en je je handen lelijk openhaalt aan de scherpe randen en bloedblaren oploopt als je vingers tussen de scharnierende delen klem komen te zitten. Na ruim een uur vond de kapitein het resultaat niet goed genoeg en werden we gecommandeerd de hele boel weer dicht te gooien om daarna weer opnieuw te beginnen Ik kan er wel om lachen, al vind ik het absoluut zinloos en had ik liever in m'n bed gelegen, want erg veel slaap krijg je niet. En probeer je die tijdens de lessen in te halen, dan mag je naast je tafel gaan staan. Maar goed, zolang je inzet toont en onderweg geen reflecterende armbanden of andere parafernalia kwijtraakt kun je i.i.g. de opdrukdans en afblafceremonie redelijk ontspringen.

Het belangrijkste attribuut dat je nooit, maar dan ook nooit in de steek mag laten is je geweer. Dat draag je voortdurend op je lijf of heb je binnen een meter van je liggen. Veronachtzaam je dat gebod, dan ben je flink de sigaar. Twee jongens hebben een dag lang met een boomstam i.p.v. hun geweer mogen sjouwen en een derde mocht z'n buks opgraven nadat die eerst door zijn buddy een meter onder de grond was verstopt. En daarna weer lekker poetsen, want wee je gebeente als er een korrel zand is blijven zitten. De vrije-jaren-70-pedagogie is aan het leger voorbij gegaan Hier wordt de tere, verwende kinderziel met harde hand rechtgezet. Of zoals een van onze majoors het uitdrukt: “Wat je ouders in 20 jaar hebben verwaarloosd, kunnen wij niet in een paar weken rechtzetten, maar we doen ons best.”

Als je een bepaalde opdracht niet of niet op tijd haalt, luidt het steevast: “Niet goed? = Opnieuw!” Dat gaat door totdat het goed is of het kader (lees: de kapitein en zijn majoors) verveeld. Zelf kan ik hier ook over meepraten. Tijdens de eerste dagen kregen we de opdracht alle rangen, standen en aanspreektitels van de Luchtmacht, Landmacht, Marine en Marechaussee te leren. Dat is geen kattepis. Er zit een bepaalde logica in, maar die is m.i. vooral historisch van aard. Een echt systeem is er niet in te ontdekken, daarvoor zijn er teveel uitzonderingen. Het deed mij denken aan de werkwoorden bij Frans. Hoe dan ook, de eerste keer haalde ik de test niet. Gezien het adagium betekende dat dat ik de test nog eens moest doen. Wel, die tweede test kwam. Om twee uur 's nachts Gelukkig haalde ik hem die keer wel.

Op de laatste avond van het bivak moesten we nog eens de hei op om een kuil te graven. Dit keer duurde het minder lang, maar we moesten wel een stuk of vier keer opnieuw beginnen. Daarna kregen we nog een soort preek over mentaliteit, doorzettingsvermogen en inzet. Erg slaapverwekkend en dat kwam goed uit, want daarna mochten we onder de naakte hemel in onze slaapzak. De dag van vertrek begon met een mars van een kilometer of zeven in een stevig tempo en een waardeloze formatie waarbij de lange cadetten voorin liepen, de kleine achterin en de zwakke ertussen. Ik had mazzel, omdat ik voorin liep, maar achterin gingen een aantal meiden helemaal kapot. Hierna moesten we het kamp opruimen en aanvegen. De inspectie werd uitgevoerd door e.o.a. commando die er lol in had z'n laarzen van modder te ontdoen op het trottoir dat we net hadden aangeveegd: “Hmm, dit is nog niet schoon!”. Voorts wenste hij ons vooral geen succes. Erg bijzonder allemaal. Gelukkig hadden wij Het Kasteel met warme douches in het vooruitzicht.

Op Het Kasteel poetsten we al onze spullen en namen een douche. De volgende dagen poetsten we onze wapens een paar keer, kregen we nog sportles en een college door de afdeling persooneelszaken. Op vrijdagmiddag, nadat we onze kamers spik en span hadden opgeruimd en klaar stonden voor inspectie kregen we te horen dat we ons in burger mochten opstellen op de Binnenplaats (BiPla) voor vertrek! Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. In no-time stond iedereen op de BiPla en mochten we naar huis!