Wij zijn empathische wezentjes. Vast de reden waarom een aantal van ons er plezier uit kan halen om al vlaggetjeszwaaiend met oranje shirtjes op de bank naar voetbal te kijken, of waarom ik de Idols-voorrondes met Gordon nog geen minuut volhoud. We schijnen trouwens niet alleen mee te voelen, we gaan ons ook als de ander gedragen. Van oudere mensen gaan we langzamer lopen en als ons stereotypen van professoren wordt voorgehouden gaan we beter testjes maken (behalve als die professor intimiderend slim is trouwens, van Einstein gaat men slechter testjes maken). Blanke Amerikanen die middels een essay in de huid van een zwarte landgenoot moesten kruipen, werden zelfs op slag slechter in wiskunde.

Sinds een paar dagen staan de bijlagen van de online kranten vol met blondjes. Alleen al de aanblik van een blond fotomodel zou ons dommer maken. De conclusie van het originele artikel is echter wat ingewikkelder. Je moet eerst in een "interdependent state" gebracht worden, meevoelend in plaats van sociaal onafhankelijk, wil je van blondjes dommer worden. Sterker nog, op zich onafhankelijk voelende proefpersonen hebben de blondines juist een positief effect.

Dus, tip voor alle heren. Ben je een onafhankelijke man, neem een lekkere, blonde bimbo. Je zult je in haar bijzijn niet alleen slimmer voelen, maar daadwerkelijk slimmer reageren, tel uit je winst ! Ben je echter iemand die meevoelt met een ander, iemand die zichzelf het best omschreven ziet in z'n sociale omgeving, niet in z'n individuele eigenschappen, laat de blondine dan maar links liggen. Als je intelligentie je lief is tenminste. Hmm, geef mij maar een brunette .

Nepartikelen worden wel vaker gebruikt om de wetenschap een spiegel voor te houden. Zo heeft Jeremy Stribling van MIT ooit eens een script geschreven om een compleet willekeurig artikel te genereren. Het artikel werd geaccepteerd voor een informaticaconferentie, omdat niemand z'n artikel gelezen had.

Een ander en misschien tragischer voorbeeld is die van de wiskundig-fysicus Alan Sokal, die z'n ellenlange, compleet uit de duim gezogen en van zoveel mogelijk onzin voorziene paper getiteld "Transgressing the Boundaries - Toward a Transformative Hermeneutics of Quantum Gravity" opstuurde naar een sociologenblad, en gepubliceerd kreeg. Hij deed dit als antwoord op een stroming binnen de sociologie, waarbij het gebruikelijk is om wetenschapsgebieden die niets met sociologie te maken hebben, zoals quantummechanica of relativiteitstheorie, te verkrachten/gebruiken om hun argumenten kracht bij te zetten. Zijn ze niet vreselijk, die figuren die tijdens een maatschappelijke discussie "alles is relatief" roepen, en menen dat van Einstein te hebben? Ow ja, en Newton riep dat de appel niet ver van de boom viel.

Deze week kunnen we aan dit lijstje een global-warmingartikel toevoegen en dit keer zijn het niet de wetenschappers die op hun neus krijgen, maar de ongeschoolden die zonder kritiek wetenschappelijke artikelen gebruiken in hun lobby tegen consuminderen. Een Engelsman besloot een nieuw tijdschrift in het leven te roepen, The Journal of Geoclimatic Studies, en er welgeteld één artikel neer te plempen "Carbon dioxide production by benthic bacteria: the death of manmade global warming theory?". Met dit compleet uit de duim gezogen artikel wilde hij laten zien hoe weinig wetenschappelijke kennis de global-warming-sceptici in huis hebben. Het originele artikel bestaat helaas niet meer, maar de Google Cache is hier te bekijken.

In het artikel wordt beweerd dat een bepaalde bacterie maar liefst meer dan 300 keer zoveel koolstofdioxide uitstoot als de mens met al z'n auto's en fabrieken, waardoor de mens niet meer als voornaamste CO₂-producent te boek zou staan. Met termen als "vertical (neo-Falkian) benthic discontinuity" en formules als

is het artikel misschien wel heel duidelijk nep — zoveel vreemde tekens heb ik nog nooit in een formule gezien — maar ik kan me voorstellen dat niet-wetenschappers er graag met open ogen intuinen. Het hele artikel is immers wel heel erg naar de mond van sceptici geschreven. En dat happen deden ze dan ook, met Rush Limbaugh, een behoorlijk rechtse televisiepersoonlijkheid die z'n SUV vermoedelijk niet kwijt wil, voorop.

Het voor lul zetten van harde schreeuwers met weinig wol is natuurlijk altijd grappig, maar het geeft ook aan hoe voorzichtig je moet zijn met het discussiëren over iets waar je totaal geen verstand van hebt. Als je al niet in staat bent om nepartikelen op waarde te schatten, hoe ga je dan om met de serieuze?

Zoals Bassie altijd tegen Adriaan zei: "Ik snap het wel, maar ik begrijp het niet". Waarom zijn mensen diep gekwetst als je niet hen, maar hun onzichtbare vriendje beledigt? Dat vriendje kan heel goed voor zichzelf opkomen, als die zou bestaan. Ook heb ik me al heel lang afgevraagd waarom er meerdere soorten woorden bestaan om seksueel getinte handelingen en voorwerpen te beschrijven. Waarom is neuken een vies woord en haalt "copuleren" blijkbaar al de lol uit het veel mooier klinkende "de liefde bedrijven" weg?

Ik vermoed dat mijn fascinatie is ontstaan rond de tijd dat Honneponnetje uit kwam. In deze film riep Nada van Nie "Neuken!?" in een tram vol oude dametjes. Zo'n leuk, jong, onschuldig meisje, en dan zo'n grof woord in de mond nemen, daar moest wel ophef over ontstaan. En dus werden reporters het land ingestuurd om toevallige voorbijgangers te vragen of ze "neuken" een vies woord vonden en waarom. Vrijwel iedereen vond het natuurlijk maar een ranzig woord, maar waarom het zoveel smeriger was dan vrijen of de liefde bedrijven, daar, tja, daar hadden ze niet over nagedacht. Het domste antwoord is me altijd bijgebleven. Een vrouw van zo rond de veertig antwoordde dat "neuken" gewoon een lelijk woord was. Het klonk zo vies. "Dus u vindt keuken ook een vies woord?", vroeg de reporter bijdehand. Waarop de vrouw, die hopelijk inzag dat ze keihard door de mand was gevallen maar nu niet meer terug kon, "ja, keuken is ook een vies woord" antwoordde.

Nu ben ik inmiddels een beetje afgedwaald, maar deze blog was eigenlijk bedoeld om het interessante stuk "Why we curse. What the F***?" dat Steven Pinker in The New Republic" heeft geschreven, aan de man (en aan de vrouw, voor alle tuinbroekendragers) te brengen. Steven Pinker is psychologieprofessor in Harvard en heeft nog veel meer interessants gepubliceerd, o.a. in de LA Times, NY Times, The Times, Time, Slate en zelfs Nature. Ook is er pas een nieuw boek van hem uit waar ik wel benieuwd naar ben, na het lezen van dit artikel.

Het gebeurt niet vaak, maar soms valt m'n oog op zo'n prachtig gezicht dat ik een seconde of wat later beschaamd wakker wordt met het foute idee dat ik al een half uur kwijlend naar iemand hebt staan staren terwijl mijn brein opnieuw opstartte. Ik dank dan het spaghettimonster dat ik niet met m'n neus tegen een lantaarnpaal gelopen ben en kijk nog eens goed wie nu eigenlijk mijn resetknop indrukte. Dit fenomeen heet "attention adhesion" en schijnt een bekend fenomeen te zijn die niet alleen op mooie dames, maar bijvoorbeeld ook op dreigende elementen van toepassing is. De grote vraag bij dit verschijnsel is of het voortkomt uit een primaire reflex, of dat het een weldoordachte keuze van mij is waarbij dus hogere cognitieve functies zijn betrokken. Met andere woorden, gebeurt dit fenomeen vroeg of laat in de reeks stappen die we gebruiken om visuele signalen te verwerken.

Mooie gezichten zijn dus magnetisch, en magnetisme kun je meten moeten de auteurs van het artikel Can't Take My Eyes off You: Attentional Adhesion to Mates and Rivals hebben gedacht. Een stel heteroseksuele studenten werd voor een scherm gezet waarop eerst voor een seconde een X te zien is, dan voor een halve seconde in één van de kwadranten een foto van een mooie man, een mooie vrouw, een gemiddelde man of een gemiddelde vrouw, en vervolgens een cirkel of een vierkant in een ander deel van het scherm. Het was de taak van de proefpersoon om zo snel en accuraat mogelijk na te gaan of ze een cirkel of een vierkant aangeboden kregen. De tijd die er nodig is om van het gezicht weg te kijken en de vorm te identificeren is dan letterlijk een maat voor de aantrekkingskracht die van het gezicht uitgaat.

Bij het lezen van het artikel blijkt maar weer eens dat korte samenvattingen in populair wetenschappelijke bladen nogal kort door de bocht zijn. Daarin wordt bijvoorbeeld gesteld dat vrijgezellen vooral lang kijken naar aantrekkelijke exemplaren van het andere geslacht en dat gebondenen uit jaloezie vooral naar mooie figuren van hetzelfde geslacht blijven kijken. In het artikel zelf lijkt daar geen sprake van te zijn en ligt het allemaal veel ingewikkelder. Daar moet je de vrijgezel toch eerst geil maken voordat hij anders reageert, en moet je mensen in een relatie eerst jaloers zien te krijgen. Al met al valt me het attention-adhesioneffect een beetje tegen. De gemiddelde reactietijden zijn zo rond de 520±150 ms, terwijl de spreiding tussen de verschillende groepen en tussen mooi/niet mooi en man/vrouw vaak nog geen 30 ms is. Alleen de geilgemaakte vrijgezellen doen het goed, met een extra 100ms reactietijd. Dus al wordt de suggestie gewekt dat Esmarel hierboven bij mij een reflex teweegbrengt, lijkt me die 100ms extra wel heel weinig om mijn gestaar te verklaren .

Eilanden spreken enorm tot m'n verbeelding en atollen misschien nog wel het meest. Ik heb het me eigenlijk nooit zo beseft, maar volgens mij vond ik als kind Brooke Shields in Blue Lagoon zo'n lekker ding, dat ik me destijds geen betere manier van opgroeien kon bedenken, dan gestrand op een tropisch eiland met zo'n olijk meisje .

Toen ik al surfend op digg een verzameling meest afgelegen, bewoonde eilanden vond, combineerde ik die aantrekking tot eilanden met m'n huidige grootste hobby en kwam ik al gauw op het eilandje in de lijst terecht, waar ze in elk geval internet hebben. Pitcairn, een eilandje van 5 vierkante kilometer in de Grote Oceaan, halverwege Paaseiland en Tahiti. Het behoort toe aan het Verenigd Koninkrijk en veel van z'n inwoners stammen rechtstreeks af van de achttiende eeuwse muiters van het schip "the Bounty". Pitcairn heeft zelfs z'n eigen top level domain: .pn. Een leuk detail: waar haalt een superklein landje zoal z'n geld vandaan? Uit de verkoop van postzegels aan postzegelverzamelaars natuurlijk .

Als je denkt dat een klein, Noord Hollands dorpje al verstikkend is, dan zul je je op Pitcairn wel helemaal niet prettig voelen. Met 48 inwoners uit 9 families is het 't kleinste rechtsgebied ter wereld, en met 5300 kilometer afstand tot het dichtstbijzijnde vaste land is het er niet eenvoudig ontsnappen. Maar met Pitcairn is meer aan de hand. De toenmalige burgemeester en nog zeven mannelijke eilandgenoten verspreid over drie generaties — half de volwassen, mannelijke bevolking — zijn in 2004 aangeklaagd voor maar liefst 55 zedendelicten. Deze zouden zich over de laatste 40 jaar hebben uitgespreid en het zou vooral om verkrachtingen en aanrandingen van minderjarigen gaan. Acht vrouwen getuigden, maar vermoed wordt dat dit niet de enige slachtoffers zijn. Zoveel mannen werden aangeklaagd, dat tijdelijk zelfs een vrouw, de zus van één van de beklaagden, voor het eerst in de geschiedenis van Pitcairn burgemeester werd. Gelukkig werden twee mannen niet veroordeeld, zodat Pitcairn nu gewoon weer een mannelijke burgemeester heeft .

Stel je voor. De helft van de volwassen mannelijke bevolking is een veroordeeld zedendelinquent en de helft van de vrouwelijke bevolking is door hen verkracht. En in de twee jaar dat deze zaak liep, zat niemand van de beklaagden vast. Dat noem ik nog eens een broeikas! En al roept Colleen McCullough "It's Polynesian to break your girls in at 12", dan is het nog steeds vreemd dat a) de halve vrouwelijke bevolking er zodanig over klaagt dat er een rechtszaak van komt en b) dat er ook zedendelicten werden gepleegd met nog veel jongere meisjes.